ಲೈಕಾ (Laika) ಎಂಬ ಹೆಸರನ್ನು ಕೇಳಿದರೆ ಹಲವರಿಗೆ ನೆನಪಾಗುವುದು ಮಾನವನ ಮೊದಲ ಬಾರಿಗೆ ಬಾಹ್ಯಾಕಾಶಕ್ಕೆ ಕಳಿಸಿದ ಪ್ರಾಣಿ. ಲೈಕಾ ಒಂದು ಸಾಮಾನ್ಯ ಶ್ವಾನವಾಗಿದ್ದರೂ, ಅದು ಇತಿಹಾಸದಲ್ಲಿ ವಿಶೇಷ ಸ್ಥಾನ ಪಡೆದಿದೆ. ಈ ಕಥೆ ಲೈಕಾದ ಜೀವನ, ಅದರ ಸಾಹಸ ಮತ್ತು ಅದರ ತ್ಯಾಗವನ್ನು ಕುರಿತಾಗಿದೆ.
ಮಾಸ್ಕೋ ನಗರದ ಬೀದಿಗಳಲ್ಲಿ
ಲೈಕಾ 1950ರ ದಶಕದಲ್ಲಿ ಸೋವಿಯತ್ ಯೂನಿಯನ್‌ನ ಮಾಸ್ಕೋ ನಗರದ ಬೀದಿಗಳಲ್ಲಿ ಹುಟ್ಟಿತು. ಇದು ಒಂದು ಬೀದಿ ನಾಯಿಯಾಗಿದ್ದು, ಬದಲಿ ಬದಲಿ ಆಹಾರ ಹುಡುಕುತ್ತಾ ತನ್ನ ಜೀವನವನ್ನು ನಡೆಸುತ್ತಿತ್ತು. ಬೀದಿ ನಾಯಿಗಳಿಗೆ ಗಾಳಿಯ ಪರಿಸ್ಥಿತಿಗೆ ಹೊಂದಿಕೊಳ್ಳುವ ಸಾಮರ್ಥ್ಯವಿರುತ್ತದೆ. ಸೋವಿಯತ್ ವಿಜ್ಞಾನಿಗಳು ಲೈಕಾ ಸೇರಿದಂತೆ ಇತರ ನಾಯಿಗಳನ್ನು ಬಾಹ್ಯಾಕಾಶ ಪ್ರಯೋಗಗಳಿಗಾಗಿ ಆಯ್ಕೆ ಮಾಡಿದರು. ಅವರು ನಾಯಿ ಬಾಹ್ಯಾಕಾಶದ ಕಠಿಣ ಪರಿಸ್ಥಿತಿಯನ್ನು ಹೇಗೆ ಎದುರಿಸಬಲ್ಲದು ಎಂಬುದನ್ನು ತಿಳಿಯಬೇಕೆಂಬ ಉದ್ದೇಶ ಹೊಂದಿದ್ದರು.
ಬಾಹ್ಯಾಕಾಶ ಪ್ರಯೋಗಗಳ ಭಾಗವಾಗಿ
ಲೈಕಾ ಸ್ಪೂಟ್ನಿಕ್ 2 ಎಂಬ ಬಾಹ್ಯಾಕಾಶ ಯಾನದಲ್ಲಿ ಪ್ರಯಾಣ ಮಾಡಲಾಯಿತು. 1957ರ ನವೆಂಬರ್ 3ರಂದು ಈ ಬಾಹ್ಯಾಕಾಶ ಯಾನವನ್ನು ಉಡಾವಣೆ ಮಾಡಲಾಯಿತು. ಇದು ಮಾನವನಿಗೆ ಮೊದಲ ಬಾರಿಗೆ ಬಾಹ್ಯಾಕಾಶದಲ್ಲಿ ಜೀವಿಯನ್ನು ಕಳಿಸುವ ಸಾಹಸವಾಗಿತ್ತು. ಲೈಕಾ ಈ ಪ್ರಯೋಗದ ಮೂಲಕ ವಿಜ್ಞಾನಕ್ಕೆ ಅಮೂಲ್ಯ ಕೊಡುಗೆ ನೀಡಿತು.
ಸಾಧನೆ ಮತ್ತು ತ್ಯಾಗ
ಲೈಕಾ ಬಾಹ್ಯಾಕಾಶಕ್ಕೆ ಹೊರಡುವ ಮೂಲಕ ಮಾನವ ಇತಿಹಾಸದಲ್ಲಿ ಹೆಸರಾಗಿತು. ಆದರೆ ಈ ಪ್ರಯೋಗವು ಲೈಕಾದ ಜೀವನಕ್ಕಾಗಿ ಸಾವಿನತ್ತ ಹಾದಿಯಾಯ್ತು. ಸ್ಪೂಟ್ನಿಕ್ 2 ಬಾಹ್ಯಾಕಾಶದಲ್ಲಿ ಕೆಲವು ದಿನಗಳು ಮಾತ್ರ ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಹಿಸಿತು. ಶೀಘ್ರದಲ್ಲಿ ತಾಪಮಾನ ಹೆಚ್ಚಳದ ಕಾರಣ ಲೈಕಾ ಮೃತಪಟ್ಟಿತು. ಈ ಘಟನೆ ವಿಜ್ಞಾನಿಗಳಿಗೆ ಬಹಳ ಪಾಠ ಕಲಿಸಿತು ಮತ್ತು ಮುಂದಿನ ಬಾಹ್ಯಾಕಾಶ ಪ್ರಯೋಗಗಳಲ್ಲಿ ಹೆಚ್ಚು ಜವಾಬ್ದಾರಿಯನ್ನು ತರುವಂತೆ ಮಾಡಿತು.
ಲೈಕಾದ ಸ್ಮರಣಿಕೆ
ಲೈಕಾ ಇಂದು ವಿಜ್ಞಾನ ಲೋಕದಲ್ಲಿ ಸಾಹಸ, ತ್ಯಾಗ ಮತ್ತು ಮಾನವ ಉತ್ಸುಕರತೆಗಾಗಿ ಸ್ಮರಣೀಯವಾಗಿದೆ. ಸೋವಿಯತ್ ಯೂನಿಯನ್ ಲೈಕಾ ಗೌರವಕ್ಕೆ ಸ್ಮಾರಕವನ್ನು ನಿರ್ಮಿಸಿತು. ಬಾಹ್ಯಾಕಾಶ ವಿಜ್ಞಾನದಲ್ಲಿ ಪ್ರಾಣಿಗಳ ಪಾತ್ರ ಮತ್ತು ಅವರಿಗೆ ನೀಡಬೇಕಾದ ಮಾನವೀಯತೆಗಾಗಿ ಲೈಕಾ ಒಂದು ಮಹತ್ವಪೂರ್ಣ ಚಿಹ್ನೆಯಾಗಿದೆ.
ಈ ಕಥೆಯ ಮೂಲಕ ನಾವು ಬಾಹ್ಯಾಕಾಶ ವಿಜ್ಞಾನದಲ್ಲಿ ಪ್ರಾಣಿಗಳ ಪಾತ್ರವನ್ನು ಮತ್ತು ಅವರ ತ್ಯಾಗವನ್ನು ಮರೆತಂತಿಲ್ಲ.