ವಿಕಿಲೀಕ್ಸ್ (WikiLeaks) ಒಂದು ಅಂತರರಾಷ್ಟ್ರೀಯ, ಆನ್ಲೈನ್, ಅಲಾಭಕರ ಸಂಸ್ಥೆಯಾಗಿದ್ದು, ಇದು ಗುಪ್ತ ಮಾಹಿತಿ, ರಹಸ್ಯ ದಾಖಲೆಗಳು, ಮತ್ತು ಸರ್ಕಾರಿ ಮತ್ತು ಸಾಂಸ್ಥಿಕ ಭ್ರಷ್ಟಾಚಾರದ ಬಗ್ಗೆ ಮಾಹಿತಿಗಳನ್ನು ಬಹಿರಂಗಪಡಿಸುವುದಕ್ಕೆ ಹೆಸರುವಾಸಿಯಾಗಿದೆ. ವಿಕಿಲೀಕ್ಸ್ ಅನ್ನು 2006ರಲ್ಲಿ ಜೂಲಿಯನ್ ಅಸಾಂಜ್ ಅವರು ಸ್ಥಾಪಿಸಿದರು. ಈ ಸಂಸ್ಥೆಯು ಸತ್ಯ ಮತ್ತು ಪಾರದರ್ಶಕತೆಯನ್ನು ಪ್ರೋತ್ಸಾಹಿಸುವುದರ ಜೊತೆಗೆ, ಸರ್ಕಾರಗಳು ಮತ್ತು ಸಂಸ್ಥೆಗಳ ರಹಸ್ಯಗಳನ್ನು ಬಹಿರಂಗಪಡಿಸಿ, ಸಾರ್ವಜನಿಕರಿಗೆ ಮಾಹಿತಿಯ ಹಕ್ಕನ್ನು ನೀಡುವುದನ್ನು ಉದ್ದೇಶಿಸುತ್ತದೆ. ವಿಕಿಲೀಕ್ಸ್ ಅದರ ಸ್ಥಾಪನೆಯಿಂದಲೂ ವಿವಾದಗಳ ಕೇಂದ್ರದಲ್ಲಿದೆ ಮತ್ತು ಇದು ಪ್ರಪಂಚದಾದ್ಯಂತ ಸರ್ಕಾರಗಳು, ಸಂಸ್ಥೆಗಳು ಮತ್ತು ಮಾಧ್ಯಮಗಳ ಗಮನವನ್ನು ಸೆಳೆದಿದೆ.
ವಿಕಿಲೀಕ್ಸ್ ನ ಸ್ಥಾಪನೆ ಮತ್ತು ಉದ್ದೇಶ
ವಿಕಿಲೀಕ್ಸ್ ಅನ್ನು 2006ರಲ್ಲಿ ಜೂಲಿಯನ್ ಅಸಾಂಜ್ ಅವರು ಸ್ಥಾಪಿಸಿದರು. ಅಸಾಂಜ್ ಅವರು ಒಬ್ಬ ಆಸ್ಟ್ರೇಲಿಯಾದ ಕಂಪ್ಯೂಟರ್ ಪ್ರೋಗ್ರಾಮರ್, ಪತ್ರಕರ್ತ, ಮತ್ತು ಸಾಮಾಜಿಕ ಕಾರ್ಯಕರ್ತರಾಗಿದ್ದಾರೆ. ಅವರು ತಮ್ಮ ಜೀವನದ ಬಹುಭಾಗವನ್ನು ಸಾಫ್ಟ್ವೇರ್ ಅಭಿವೃದ್ಧಿ ಮತ್ತು ಸೈಬರ್ ಸುರಕ್ಷತೆಯಲ್ಲಿ ಕಳೆದಿದ್ದಾರೆ. ವಿಕಿಲೀಕ್ಸ್ ಅನ್ನು ಸ್ಥಾಪಿಸುವ ಮುಖ್ಯ ಉದ್ದೇಶವು ಸರ್ಕಾರಗಳು, ಸಂಸ್ಥೆಗಳು, ಮತ್ತು ಸಾಂಸ್ಥಿಕ ಘಟಕಗಳ ರಹಸ್ಯಗಳನ್ನು ಬಹಿರಂಗಪಡಿಸಿ, ಸಾರ್ವಜನಿಕರಿಗೆ ಮಾಹಿತಿಯ ಹಕ್ಕನ್ನು ನೀಡುವುದು. ವಿಕಿಲೀಕ್ಸ್ ನ ಮೂಲ ಘೋಷಣೆಯು “ಸತ್ಯವನ್ನು ಬಹಿರಂಗಪಡಿಸುವುದು” ಮತ್ತು “ಪಾರದರ್ಶಕತೆಯನ್ನು ಪ್ರೋತ್ಸಾಹಿಸುವುದು” ಆಗಿತ್ತು.
ವಿಕಿಲೀಕ್ಸ್ ನ ಕಾರ್ಯವಿಧಾನವು ಸರಳವಾಗಿದೆ. ಇದು ಅನಾಮಧೇಯ ಮೂಲಗಳಿಂದ ರಹಸ್ಯ ದಾಖಲೆಗಳನ್ನು ಸ್ವೀಕರಿಸುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ಅವುಗಳನ್ನು ತನ್ನ ವೆಬ್ಸೈಟ್ನಲ್ಲಿ ಪ್ರಕಟಿಸುತ್ತದೆ. ವಿಕಿಲೀಕ್ಸ್ ನ ವೆಬ್ಸೈಟ್ ಅನ್ನು ಹಲವಾರು ದೇಶಗಳಲ್ಲಿ ನಿಷೇಧಿಸಲಾಗಿದೆ, ಆದರೆ ಇದು ಟಾರ್ (Tor) ನೆಟ್ವರ್ಕ್ ಮೂಲಕ ಪ್ರವೇಶಿಸಲು ಸಾಧ್ಯವಾಗುತ್ತದೆ. ಟಾರ್ ನೆಟ್ವರ್ಕ್ ಅನಾಮಧೇಯತೆಯನ್ನು ಖಾತ್ರಿಪಡಿಸುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ಬಳಕೆದಾರರು ತಮ್ಮ ಗುರುತನ್ನು ಬಹಿರಂಗಪಡಿಸದೆ ವಿಕಿಲೀಕ್ಸ್ ನ ವೆಬ್ಸೈಟ್ ಅನ್ನು ಪ್ರವೇಶಿಸಬಹುದು.
ಪ್ರಮುಖ ಬಹಿರಂಗಪಡಿಸುವಿಕೆಗಳು
ವಿಕಿಲೀಕ್ಸ್ ಅದರ ಸ್ಥಾಪನೆಯಿಂದಲೂ ಅನೇಕ ಪ್ರಮುಖ ರಹಸ್ಯ ದಾಖಲೆಗಳನ್ನು ಬಹಿರಂಗಪಡಿಸಿದೆ. ಇವುಗಳಲ್ಲಿ ಕೆಲವು ಪ್ರಪಂಚದಾದ್ಯಂತ ವಿವಾದಗಳನ್ನು ಉಂಟುಮಾಡಿದ್ದು, ಸರ್ಕಾರಗಳು ಮತ್ತು ಸಂಸ್ಥೆಗಳ ನಡುವೆ ಬೃಹತ್ ಪ್ರತಿಕ್ರಿಯೆಗಳನ್ನು ಉಂಟುಮಾಡಿವೆ. ಕೆಲವು ಪ್ರಮುಖ ಬಹಿರಂಗಪಡಿಸುವಿಕೆಗಳು ಈ ಕೆಳಗಿನಂತಿವೆ:
- ಇರಾಕ್ ಮತ್ತು ಅಫ್ಘಾನಿಸ್ತಾನ್ ಯುದ್ಧ ದಾಖಲೆಗಳು (2010): ವಿಕಿಲೀಕ್ಸ್ 2010ರಲ್ಲಿ ಇರಾಕ್ ಮತ್ತು ಅಫ್ಘಾನಿಸ್ತಾನ್ ಯುದ್ಧದ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಅಮೆರಿಕಾ ಸೇನೆಯಿಂದ ರಹಸ್ಯ ದಾಖಲೆಗಳನ್ನು ಬಹಿರಂಗಪಡಿಸಿತು. ಈ ದಾಖಲೆಗಳು ಯುದ್ಧದ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ನಡೆದ ನಾಗರಿಕ ಹತ್ಯಾಕಾಂಡಗಳು, ಸೇನಾ ಅಪರಾಧಗಳು, ಮತ್ತು ಇತರ ರಹಸ್ಯ ಕಾರ್ಯಾಚರಣೆಗಳ ಬಗ್ಗೆ ಮಾಹಿತಿಯನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿದ್ದವು. ಈ ಬಹಿರಂಗಪಡಿಸುವಿಕೆಯು ಅಮೆರಿಕಾ ಸರ್ಕಾರ ಮತ್ತು ಸೇನೆಯ ನಡುವೆ ಬೃಹತ್ ಪ್ರತಿಕ್ರಿಯೆಗಳನ್ನು ಉಂಟುಮಾಡಿತು.
- ಕೇಬಲ್ಗೇಟ್ (2010): ವಿಕಿಲೀಕ್ಸ್ 2010ರಲ್ಲಿ ಅಮೆರಿಕಾ ರಾಜ್ಯ ಖಾತೆಯಿಂದ ರಹಸ್ಯ ಕೇಬಲ್ ದಾಖಲೆಗಳನ್ನು ಬಹಿರಂಗಪಡಿಸಿತು. ಈ ದಾಖಲೆಗಳು ಅಮೆರಿಕಾ ಸರ್ಕಾರದ ರಾಜತಾಂತ್ರಿಕ ಕಾರ್ಯಾಚರಣೆಗಳು, ಇತರ ದೇಶಗಳ ನಾಯಕರ ಬಗ್ಗೆ ಅಮೆರಿಕಾ ಸರ್ಕಾರದ ಅಭಿಪ್ರಾಯಗಳು, ಮತ್ತು ಇತರ ರಹಸ್ಯ ಮಾಹಿತಿಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿದ್ದವು. ಈ ಬಹಿರಂಗಪಡಿಸುವಿಕೆಯು ಅಮೆರಿಕಾ ಮತ್ತು ಇತರ ದೇಶಗಳ ನಡುವೆ ರಾಜತಾಂತ್ರಿಕ ಸಂಬಂಧಗಳನ್ನು ಬಿಗಿಗೊಳಿಸಿತು.
- ಗ್ವಾಂಟಾನಾಮೋ ಬೇ ದಾಖಲೆಗಳು (2011): ವಿಕಿಲೀಕ್ಸ್ 2011ರಲ್ಲಿ ಗ್ವಾಂಟಾನಾಮೋ ಬೇ ಕಾರಾಗೃಹದಲ್ಲಿ ನಡೆದ ಮಾನವ ಹಕ್ಕುಗಳ ಉಲ್ಲಂಘನೆಗಳ ಬಗ್ಗೆ ರಹಸ್ಯ ದಾಖಲೆಗಳನ್ನು ಬಹಿರಂಗಪಡಿಸಿತು. ಈ ದಾಖಲೆಗಳು ಕೈದಿಗಳ ಮೇಲೆ ನಡೆದ ಚಿತ್ರಹಿಂಸೆ, ಅನ್ಯಾಯವಾದ ಬಂಧನ, ಮತ್ತು ಇತರ ಮಾನವ ಹಕ್ಕುಗಳ ಉಲ್ಲಂಘನೆಗಳ ಬಗ್ಗೆ ಮಾಹಿತಿಯನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿದ್ದವು. ಈ ಬಹಿರಂಗಪಡಿಸುವಿಕೆಯು ಅಮೆರಿಕಾ ಸರ್ಕಾರದ ಮೇಲೆ ಬೃಹತ್ ಒತ್ತಡವನ್ನು ಉಂಟುಮಾಡಿತು.
- ಎಡ್ವರ್ಡ್ ಸ್ನೋಡೆನ್ ದಾಖಲೆಗಳು (2013): ವಿಕಿಲೀಕ್ಸ್ 2013ರಲ್ಲಿ ಎಡ್ವರ್ಡ್ ಸ್ನೋಡೆನ್ ಅವರು ಬಹಿರಂಗಪಡಿಸಿದ ರಹಸ್ಯ ದಾಖಲೆಗಳನ್ನು ಪ್ರಕಟಿಸಿತು. ಈ ದಾಖಲೆಗಳು ಅಮೆರಿಕಾ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಸುರಕ್ಷತಾ ಸಂಸ್ಥೆ (NSA) ನಡೆಸಿದ ಜಾಗತಿಕ ನಿಗಾ ಕಾರ್ಯಾಚರಣೆಗಳ ಬಗ್ಗೆ ಮಾಹಿತಿಯನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿದ್ದವು. ಈ ಬಹಿರಂಗಪಡಿಸುವಿಕೆಯು ಪ್ರಪಂಚದಾದ್ಯಂತ ಜನರ ಗೋಪ್ಯತೆ ಮತ್ತು ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯದ ಬಗ್ಗೆ ಚರ್ಚೆಗಳನ್ನು ಉಂಟುಮಾಡಿತು.
ವಿಕಿಲೀಕ್ಸ್ ಮತ್ತು ಜೂಲಿಯನ್ ಅಸಾಂಜ್
ವಿಕಿಲೀಕ್ಸ್ ನ ಸ್ಥಾಪಕ ಜೂಲಿಯನ್ ಅಸಾಂಜ್ ಅವರು ಈ ಸಂಸ್ಥೆಯ ಮುಖ್ಯ ಪ್ರವಕ್ತ ಮತ್ತು ಪ್ರತಿನಿಧಿಯಾಗಿದ್ದಾರೆ. ಅಸಾಂಜ್ ಅವರು ವಿಕಿಲೀಕ್ಸ್ ನ ಕಾರ್ಯಾಚರಣೆಗಳನ್ನು ನಿರ್ವಹಿಸುವುದರ ಜೊತೆಗೆ, ಸರ್ಕಾರಗಳು ಮತ್ತು ಸಂಸ್ಥೆಗಳ ರಹಸ್ಯಗಳನ್ನು ಬಹಿರಂಗಪಡಿಸುವುದಕ್ಕೆ ಹೆಸರುವಾಸಿಯಾಗಿದ್ದಾರೆ. ಅವರು ತಮ್ಮ ಕಾರ್ಯಾಚರಣೆಗಳಿಂದಾಗಿ ಅನೇಕ ಸರ್ಕಾರಗಳು ಮತ್ತು ಸಂಸ್ಥೆಗಳ ಕೋಪಕ್ಕೆ ಗುರಿಯಾಗಿದ್ದಾರೆ.
ಅಸಾಂಜ್ ಅವರು 2010ರಲ್ಲಿ ಸ್ವೀಡನ್ನಲ್ಲಿ ಲೈಂಗಿಕ ಅತ್ಯಾಚಾರದ ಆರೋಪಗಳಿಗೆ ಗುರಿಯಾದರು. ಅವರು ಈ ಆರೋಪಗಳನ್ನು ನಿರಾಕರಿಸಿದರು ಮತ್ತು ಇದು ಅಮೆರಿಕಾ ಸರ್ಕಾರದಿಂದ ತಮ್ಮನ್ನು ಗುರಿಯಾಗಿಸಿಕೊಳ್ಳುವ ಪ್ರಯತ್ನವೆಂದು ಹೇಳಿದರು. ಅಸಾಂಜ್ ಅವರು 2012ರಲ್ಲಿ ಯುಕೆ ಯಲ್ಲಿ ಇಕ್ವೆಡಾರ್ ದೂತಾವಾಸದಲ್ಲಿ ರಾಜಕೀಯ ಆಶ್ರಯ ಪಡೆದರು. ಅವರು 2019ರಲ್ಲಿ ಇಕ್ವೆಡಾರ್ ದೂತಾವಾಸದಿಂದ ಬಂಧನಕ್ಕೊಳಗಾದರು ಮತ್ತು ಯುಕೆ ಯಲ್ಲಿ ಕಾರಾಗೃಹದಲ್ಲಿದ್ದಾರೆ.
ವಿಕಿಲೀಕ್ಸ್ ನ ವಿವಾದಗಳು
ವಿಕಿಲೀಕ್ಸ್ ಅದರ ಸ್ಥಾಪನೆಯಿಂದಲೂ ಅನೇಕ ವಿವಾದಗಳ ಕೇಂದ್ರದಲ್ಲಿದೆ. ಸರ್ಕಾರಗಳು ಮತ್ತು ಸಂಸ್ಥೆಗಳು ವಿಕಿಲೀಕ್ಸ್ ನ ಕಾರ್ಯಾಚರಣೆಗಳನ್ನು ಖಂಡಿಸಿದ್ದು, ಇದು ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಸುರಕ್ಷತೆ ಮತ್ತು ರಹಸ್ಯತೆಯನ್ನು ಹಾನಿಗೊಳಿಸುತ್ತದೆ ಎಂದು ಹೇಳಿದ್ದಾರೆ. ವಿಕಿಲೀಕ್ಸ್ ನ ಕಾರ್ಯಾಚರಣೆಗಳು ಸಾರ್ವಜನಿಕರಿಗೆ ಮಾಹಿತಿಯ ಹಕ್ಕನ್ನು ನೀಡುವುದರ ಜೊತೆಗೆ, ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಸುರಕ್ಷತೆ ಮತ್ತು ರಹಸ್ಯತೆಯನ್ನು ಹಾನಿಗೊಳಿಸುವ ಸಾಧ್ಯತೆಯಿದೆ ಎಂದು ವಿಮರ್ಶಕರು ಹೇಳಿದ್ದಾರೆ.
ವಿಕಿಲೀಕ್ಸ್ ನ ಕಾರ್ಯಾಚರಣೆಗಳು ಪತ್ರಕರ್ತರ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯ ಮತ್ತು ಮಾಹಿತಿಯ ಹಕ್ಕಿನ ಬಗ್ಗೆ ಚರ್ಚೆಗಳನ್ನು ಉಂಟುಮಾಡಿವೆ. ಕೆಲವರು ವಿಕಿಲೀಕ್ಸ್ ನ ಕಾರ್ಯಾಚರಣೆಗಳನ್ನು ಪತ್ರಕರ್ತರ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯ ಮತ್ತು ಮಾಹಿತಿಯ ಹಕ್ಕಿನ ರಕ್ಷಣೆಗೆ ಅಗತ್ಯವಾದದ್ದು ಎಂದು ಪರಿಗಣಿಸಿದರೆ, ಇತರರು ಇದು ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಸುರಕ್ಷತೆ ಮತ್ತು ರಹಸ್ಯತೆಯನ್ನು ಹಾನಿಗೊಳಿಸುತ್ತದೆ ಎಂದು ಭಾವಿಸಿದ್ದಾರೆ.
ವಿಕಿಲೀಕ್ಸ್ ಒಂದು ವಿವಾದಾತ್ಮಕ ಸಂಸ್ಥೆಯಾಗಿದ್ದು, ಇದು ಸತ್ಯ ಮತ್ತು ಪಾರದರ್ಶಕತೆಯನ್ನು ಪ್ರೋತ್ಸಾಹಿಸುವುದರ ಜೊತೆಗೆ, ಸರ್ಕಾರಗಳು ಮತ್ತು ಸಂಸ್ಥೆಗಳ ರಹಸ್ಯಗಳನ್ನು ಬಹಿರಂಗಪಡಿಸುವುದಕ್ಕೆ ಹೆಸರುವಾಸಿಯಾಗಿದೆ. ವಿಕಿಲೀಕ್ಸ್ ನ ಕಾರ್ಯಾಚರಣೆಗಳು ಪ್ರಪಂಚದಾದ್ಯಂತ ಸರ್ಕಾರಗಳು, ಸಂಸ್ಥೆಗಳು, ಮತ್ತು ಮಾಧ್ಯಮಗಳ ಗಮನವನ್ನು ಸೆಳೆದಿವೆ. ಈ ಸಂಸ್ಥೆಯು ಸಾರ್ವಜನಿಕರಿಗೆ ಮಾಹಿತಿಯ ಹಕ್ಕನ್ನು ನೀಡುವುದರ ಜೊತೆಗೆ, ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಸುರಕ್ಷತೆ ಮತ್ತು ರಹಸ್ಯತೆಯ ಬಗ್ಗೆ ಚರ್ಚೆಗಳನ್ನು ಉಂಟುಮಾಡಿದೆ.
ವಿಕಿಲೀಕ್ಸ್ ನ ಸ್ಥಾಪಕ ಜೂಲಿಯನ್ ಅಸಾಂಜ್ ಅವರು ತಮ್ಮ ಕಾರ್ಯಾಚರಣೆಗಳಿಂದಾಗಿ ಅನೇಕ ಸರ್ಕಾರಗಳು ಮತ್ತು ಸಂಸ್ಥೆಗಳ ಕೋಪಕ್ಕೆ ಗುರಿಯಾಗಿದ್ದಾರೆ. ಅವರು ತಮ್ಮ ಜೀವನದ ಬಹುಭಾಗವನ್ನು ಸತ್ಯ ಮತ್ತು ಪಾರದರ್ಶಕತೆಯ ಹೋರಾಟದಲ್ಲಿ ಕಳೆದಿದ್ದಾರೆ. ವಿಕಿಲೀಕ್ಸ್ ನ ಕಾರ್ಯಾಚರಣೆಗಳು ಮತ್ತು ಜೂಲಿಯನ್ ಅಸಾಂಜ್ ಅವರ ಜೀವನವು ಸತ್ಯ, ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯ, ಮತ್ತು ಮಾಹಿತಿಯ ಹಕ್ಕಿನ ಮಹತ್ವವನ್ನು ತೋರಿಸುತ್ತದೆ. ವಿಕಿಲೀಕ್ಸ್ ನ ಪರಂಪರೆಯು ಶಾಶ್ವತವಾಗಿ ಉಳಿಯುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ಇದು ಜನರಿಗೆ ಸ್ಫೂರ್ತಿಯ ಮೂಲವಾಗಿದೆ.